​Năm 1996, Nhơn Trạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch lên đô thị loại 2 vào năm 2020. Sau hơn 20 năm phấn đấu, do nhiều nguyên nhân, Nhơn Trạch vẫn còn thiếu rất nhiều yếu tố để trở thành đô thị đúng nghĩa.

Đồng Nai đang phối hợp với đơn vị tư vấn xây dựng Chương trình phát triển đô thị Nhơn Trạch từ nay đến năm 2020 và giai đoạn 2021 - 2030. Ngày 25-7, Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Vĩnh đã làm việc với đơn vị tư vấn và các thành viên Hội đồng kiến trúc quy hoạch tỉnh nhằm đóng góp ý kiến cho chương trình này.

Khó đạt tiêu chí đô thị loại 2

Chương trình phát triển đô thị Nhơn Trạch do đơn vị tư vấn là Viện Quy hoạch xây dựng miền Nam thực hiện. Theo đại diện đơn vị tư vấn, từ nay đến năm 2025, phân kỳ phát triển đô thị Nhơn Trạch được chia làm 2 giai đoạn, từ 2018 - 2020 và giai đoạn 2021 - 2025.

Ngoài việc tiếp tục chỉnh trang, phát triển những khu vực trung tâm, dân cư hiện hữu như: Hiệp Phước, Long Thọ, trung tâm hành chính huyện… từ năm 2021 sẽ có 10 khu vực đô thị mới được ưu tiên phát triển. Trong đó, các khu đô thị mới như: Long Thọ, Phước An, Vĩnh Thanh, Đại Phước, khu nhà ở công nhân xã Phước An và Phú Thạnh...là những nơi tạo khung cho đô thị Nhơn Trạch. Dự kiến sẽ có 8 xã khu vực nội thị sẽ lên phường. Những công việc này cần tới 7.500 tỷ đồng vốn để đầu tư hạ tầng, xây dựng thiết chế và phát triển các khu dân cư…

Dù trước đây Chính phủ đặt ra mục tiêu Nhơn Trạch sẽ lên đô thị loại 2 kể từ năm 2020 nhưng theo đơn vị tư vấn, rất khó khả thi vì thiếu nhiều yếu tố. Có tới 18 tiêu chí đánh giá vẫn còn thấp, trong đó có 2 yếu tố quan trọng nhất chưa đạt là mật độ dân cư và cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông. Với mật độ dân số và tỷ lệ dân cư khu vực đô thị hiện tại, Nhơn Trạch mới chỉ đạt 1/3 so với yêu cầu. Về hạ tầng giao thông, ngoài một số tuyến đường lớn do Trung ương đang thực hiện, mật độ giao thông nội bộ, giao thông liên kết của Nhơn Trạch còn rất thấp. “Thực tế hiện nay, Nhơn Trạch rất khó để đạt đô thị loại 2 vào năm 2020 nên trong chương trình phát triển, chúng tôi đề ra mục tiêu năm 2020 cơ bản đạt đô thị loại 3 và lập đề án đề nghị công nhận”, đại diện Viện Quy hoạch xây dựng miền Nam cho hay. 

 Hạ tầng giao thông vẫn là một trong những tiêu chí mà Nhơn Trạch đang được đánh giá thấp. Trong ảnh: Đường 25C được xác định là tuyến giao thông quan trọng nhất của đô thị Nhơn Trạch.

Cùng nhận định trên, Chủ tịch Hội kiến trúc sư Đồng Nai Lý Thành Phương cho rằng, ngay cả để đạt tiêu chí đô thị loại 3, cũng cần phải có những sự điều chỉnh về chỉ tiêu. Trong đó, chỉ tiêu về dân số đô thị rất quan trọng. Trước đây, quy hoạch đô thị Nhơn Trạch đến năm 2020 là 500.000 dân nhưng hiện tại số dân mới chỉ đạt 260.000 người.

Tương tự, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Minh Hoàng khẳng định rất khó để trong thời gian ngắn Đồng Nai có thể huy động được hàng ngàn tỷ đồng đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ, hoàn thiện như tiêu chí đô thị loại 2. “Thực tế hiện nay, Nhơn Trạch vẫn chưa có nổi đô thị trung tâm đúng nghĩa, vừa qua tỉnh đã nâng cấp một số xã lên thị trấn nhưng cũng chỉ là bước cơ bản ban đầu. Ngay cả việc xác định các phường, xã nội, ngoại thị cũng còn khá chung chung”, ông Hoàng chia sẻ.

Mới đạt 67/100 điểm xếp hạng đô thị loại 2

Theo đánh giá của đơn vị tư vấn, có 5 nhóm tiêu chí lớn để đánh giá xếp loại theo thang điểm 100 là vai trò, cơ cấu, chức năng và trình độ phát triển đô thị; quy mô dân số; mật độ dân số; tỷ lệ lao động phi nông nghiệp; trình độ phát triển cơ sở hạ tầng và cảnh quan đô thị. Trong 5 nhóm tiêu chí này, 2 tiêu chí quan trọng là mật độ dân số Nhơn Trạch chưa được chấm điểm, trình độ phát triển cơ sở hạ tầng và cảnh quan đô thị mới đạt 38,18 điểm. Đánh giá chung, Nhơn Trạch đạt 67 điểm trong khi muốn đạt được đô thị loại 2, tổng số điểm đánh giá phải đạt từ 75 trở lên.

Cần dựa vào lợi thế của chính Nhơn Trạch để phát triển

Theo đánh giá của các chuyên gia, chương trình phát triển đô thị Nhơn Trạch trong tương lai không thể thực hiện dàn trải mà phải dựa trên lợi thế của địa phương và thực tế phát triển để thực hiện.

Kiến trúc sư Khương Văn Mười, Phó chủ tịch Hội kiến trúc sư Việt Nam, thành viên Hội đồng kiến trúc quy hoạch tỉnh cho rằng, việc Nhơn Trạch lên thành phố là quyết tâm từ trước của Trung ương. Đây cũng là mục tiêu phấn đấu của Đồng Nai và của chính Nhơn Trạch, tuy nhiên so với mục tiêu chung thì thang điểm hiện nay của Nhơn Trạch là khá thấp.

Theo Phó chủ tịch Hội kiến trúc sư Việt Nam, để có một chương trình phát triển bền vững cho Nhơn Trạch trong những năm tới, cần phải chỉ ra được những công trình, hạng mục nào tạo động lực phát triển cho địa phương chứ không phải thực hiện dàn trải. “Bên cạnh việc tiếp giáp với TP. Hồ Chí Minh thì Nhơn Trạch có 3 yếu tố tạo thành lợi thế phát triển đô thị. Đó là lợi thế từ các khu công nghiệp, lợi thế về giao thông và lợi thế từ cảnh quan của các con sông. Mỗi khu vực cần có những hoạch định với các vành đai phát triển riêng. Vành đai khu công nghiệp, vành đai dân cư hiện hữu và không gian sinh thái ven sông là những vấn đề cần phải chú trọng”, ông Mười đề xuất.

Đồng tình với các nhận định, đề xuất về mục tiêu đề ra cho đô thị Nhơn Trạch, trước hết cần phải phù hợp với thực tế phát triển của địa phương và khu vực xung quanh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Vĩnh cho hay Đồng Nai sẽ cẩn trọng trong vấn đề này.

Từ bài học thực tế của thời kỳ trước, trong phát triển đô thị Nhơn Trạch, tỉnh sẽ không đặt mục tiêu bằng mọi cách đạt đô thị loại 2, mà tập trung phát triển Nhơn Trạch thành đô thị xanh, hiện đại, tương xứng với mức độ phát triển hiện nay. Do đó, đối với mục tiêu chung, tỉnh sẽ rà soát ưu tiên thực hiện những tiêu chí cần thiết cho đời sống người dân địa phương. Cùng với đó là đầu tư hạ tầng để tạo “cú hích” cho phát triển. Những tiêu chí chưa phù hợp sẽ chuyển sang giai đoạn sau. “Phát triển đô thị quan trọng nhất là gắn liền với phát triển giao thông. Trong tương lai, tuyến đường 25C được đánh giá là trục đường trung tâm quan trọng nhất. Bên cạnh đó, giao thông ngoại vi như cao tốc Bến Lức - Long Thành; TP. Hồ Chí Minh - Long Thành -Dầu Giây; đường vành đai 3… và đặc biệt là Sân bay quốc tế Long Thành là những lợi thế để Nhơn Trạch dựa vào đó phát triển”, Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Vĩnh khẳng định.

Tháng 8 trình thẩm định Chương trình phát triển đô thị Nhơn Trạch

“Từ những đóng góp của thành viên Hội đồng kiến trúc quy hoạch tỉnh, Sở Xây dựng và đơn vị tư vấn tiến hành rà soát, sắp xếp và lựa chọn mục tiêu phát triển phù hợp. Các sở, ngành, trong từng lĩnh vực của mình phải chủ động cung cấp thông tin cho đơn vị tư vấn. Trong tháng 8 tới, những nội dung liên quan đến Chương trình phát triển đô thị Nhơn Trạch phải được hoàn thành trình tỉnh xem xét trước khi phê duyệt”, Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Vĩnh yêu cầu.

Văn Gia